Dünyanın bir çox şirkətləri maliyyə hesabatları vasitəsilə maliyyə məlumatlarını öz istifadəçilərinə çatdırır. Digər sözlərlə izah etsək, maliyyə hesabatları şirkətin biznes fəaliyyətini və maliyyə nəticələrini əks etdirən yazılı qeydlərdən ibarət bir hesabatdır. Maliyyə hesabatları onların düzgünlüyünü təmin etmək məqsədilə, və ya vergi, maliyyələşdirmə və yatırım məqsədləri üçün tez-tez dövlət orqanları, mühasiblər, digər şirkətlər və s. tərəfindən yoxlanılır. Həmçinin, maliyyə hesabatı şirkətlərin ümumiləşdirilmiş məlumatlarını – yəni, sistemli şəkildə təşkil edilmiş maliyyə işlərini özündə ehtiva edir. Bu hesabatlar, əsasən, aşağıda qeyd edilmiş növlərdən ibarətdir:
- mənfəət və zərər hesabatı;
- maliyyə vəziyyəti hesabatı;
- balans hesabatı.
Müəssisənin maliyyə işlərini tam şəkildə nəzərdən keçirmək üçün bölüşdürülməmiş mənfəət haqqında hesabatı, maliyyə vəziyyətindəki dəyişikliklər haqqında hesabatı və bir neçə cədvəli, məsələn, əsas vəsaitlərin cədvəlini və borcların cədvəlini daxil etmək lazımdır.
Mənfəət və zərər hesabatı: Mənfəət və zərər hesabatında eyni dövrün gəlir və xərcləri göstərilir və ikisi uyğunlaşdırıldıqdan sonra xalis mənfəət və ya xalis zərər olan fərq hesabın iki tərəfi arasındakı fərq kimi göstərilir. Yəni, mənfəət və zərər hesabatı (və ya mənfəət və ya əməliyyatlar hesabatı) müəyyən bir müddət ərzində şirkətin gəlirlərinin, xərclərinin və mənfəət/zərərlərinin xülasəsini təqdim edən maliyyə hesabatıdır. Bu hesabat şirkətin satış yaratmaq, xərcləri idarə etmək və mənfəət yaratmaq qabiliyyətini göstərir. Həmçinin, gəlirin tanınması, uyğunlaşdırılması və hesablanması daxil olmaqla mühasibat uçotu prinsipləri əsasında hazırlanır ki, bu da onu pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatdan fərqləndirir. Beləliklə, təşkilatların qazanc qabiliyyəti və potensialı onun mənfəət və zərər hesabında əks olunur.
Balans hesabatı: Balans hesabatı şirkətin aktivləri, öhdəlikləri və səhmdar kapitalı haqqında hesabat verən maliyyə hesabatıdır. Balans hesabatı biznesi qiymətləndirmək üçün istifadə olunan üç əsas maliyyə hesabatından biridir. O, dərc olunduğu tarixə kimi şirkətin maliyyə vəziyyətinin şəklini təqdim edir.
Mənfəət və zərərin mənimsənilməsi hesabatı: Bölünməmiş mənfəət haqqında hesabat kimi də tanınır, ümumiyyətlə mənfəət və zərər hesabının bir hissəsidir. O, hesabat dövrü üçün biznesin mənfəətinin ehtiyata və dividendlərə necə ayrıldığını və bunun nə qədərinin bölüşdürülməmiş mənfəət kimi köçürüldüyünü göstərir.
Pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabat: Maliyyə vəziyyətində dəyişikliklər haqqında hesabat kimi də tanınır, iki balans hesabatı tarixi arasında aktivlərdə, öhdəliklərdə və sahiblərin kapitalında baş verən dəyişiklikləri ümumiləşdirir. Beləliklə, bu, hərəkətlər haqqında hesabatdır, yəni iki balans hesabatı tarixində şirkətin maliyyə vəziyyətində dəyişikliklərin edildiyini bildirir. O, əldə olunan vəsaitlərin mənbələrini və istifadəsini ümumiləşdirir.